Zamek w Bolkowie cz. I.

Widok na Górny Zamek z dziedzińca Zamku Dolnego.

Zamek w Bolkowie – usytuowany jest w północno – zachodniej części miasta, na szczycie wysokiego wzgórza (396 m.n.p.m.), na prawym brzegu Nysy Szalonej. Inicjatorem budowy pierwszego założenia obronnego w tym miejscu był książę legnicki Bolesław II Rogatka. Pierwsza wzmianka o bolkowskim zamku zachowała się w wydanym przez jego kancelarię dokumencie z 1277 roku ("Hain castro nostro” - "nasz zamek Gaj”). W czasach Rogatki bolkowski zamek najprawdopodobniej składał się z kamiennej wieży mieszkalnej otoczonej umocnieniami drewniano – ziemnymi. Budowę zachowanego do dzisiaj kamiennego kompleksu przypisuje się księciu jaworskiemu i świdnickiemu Bolkowi I Surowemu. Wzniesiono wówczas (lub rozbudowano z już istniejącego obiektu) wolnostojącą „wieżę ostatniej obrony” o wysokości 25 metrów. Jej charakterystyczną cechą jest ściana przechodząca w klin, skierowany na południowy – zachód. 

 Mur kurtynowy i wieża Górnego Zamku. 

Zwraca uwagę "dziób" wieży.

Taki kształt miał wzmocnić odporność wieży na ostrzał pociskami z machin miotających. Na terenie Polski zachowały się tylko dwa obiekty z takim rozwiązaniem. Druga wieża z „dziobem”, częściowo zrujnowana, znajduje się niedaleko od Bolkowa, w Płoninie i jest częścią ruin zamku Niesytno.  Wejście do wieży umieszczono od strony zachodniej na wysokości pierwszej kondygnacji (ok. 4 m). Prowadziły do niego drewniane schody, łatwe do zerwania w razie ataku. W dolnej części budowli znajduje się dostępne tylko od góry pomieszczenie używane w średniowieczu jako „loch głodowy”. Oprócz wieży wybudowano również dwukondygnacyjny budynek mieszkalny. Usytuowana od południowego – zachodu brama chroniona była bramą zewnętrzną z własnym murem. Aby zamek mógł wytrzymać długie oblężenie, dodano cysternę na wodę opadową. Wykuto ją na dziedzińcu od północnej strony wieży. W 1312 roku syn Bolka Surowego, książę świdnicki Bernard Skoczek ku pamięci ojca zmienił nazwę miejscowości na Bolkowy Gaj. Zarówno on jak i książę świdnicko – jaworski Bolko II Mały ponownie rozbudowali bolkowski zamek. Rozbudowano wówczas istniejący i wzniesiono nowy dom mieszkalny w północnej części dziedzińca. 

Bolkowski zamek w połowie XIV wieku. 

Rekonstrukcja O. Czernera. 

 Bolkowski zamek w XIV wieku - makieta 

w zbiorach zamkowego muzeum.

W 1368 roku po śmierci Bolka II Małego zamek wraz z miastem stał się własnością wdowy, księżnej Agnieszki. Wydzierżawiała ona twierdzę przedstawicielom najzamożniejszych rodów księstwa – min. von Logau, Schoffgotsch i Schweinichen. W 1392 roku po śmierci Agnieszki Bolków przeszedł we władanie królów czeskich. Wraz z piastowskimi rządami zakończył się najlepszy czas bolkowskiego średniowiecza. W czasie wojen husyckim miasto początkowo znajdowało się na uboczu głównego teatru wydarzeń. W 1427 roku ciągnęły w pobliżu Bolkowa czeskie oddziały idące na Złotoryję. Nie próbowały jednak szturmować miasta, ani tym bardziej zamku. Katastrofa nadeszła w 1444 roku. 28 sierpnia Czesi zaskakującym atakiem wdarli się do Bolkowa. Próba zdobycia zamku zakończyła się fiaskiem, więc zadowolili się doszczętnym złupieniem i spaleniem miasta. 

-----------------------------

Zamek w Bolkowie - cz. I.