Pałac Olszewskich - widok od strony parku.
Warmątowice Sienkiewiczowskie - wieś w Polsce położona
w województwie dolnośląskim, w powiecie legnickim, w gminie Krotoszyce, na
południe od Legnicy, niedaleko Autostrady A-4. W centrum wsi znajduje się pałac
z pierwszej połowy XVIII wieku. Powstał przez rozbudowę dawnego zamku
rycerskiego, stanowiącego jedno z granicznych umocnień Księstwa Legnickiego. W
1748 roku Wenzel von Zedlitz przebudował go na barokowy pałac.
W 1812 roku Warmątowice zakupiła rodzina Olszewskich. Był
to stary, polski ród z Podlasia. Alfred von Olszewski urodził się w 1859 r. Z
rodzinnego domu najprawdopodobniej nie wyniósł znajomości polszczyzny. W wieku
chłopięcym wstąpił do korpusu kadetów w Berlinie, kończąc naukę ze stopniem
podporucznika. W późniejszych opowiadaniach odnosił się do tej instytucji z
obrzydzeniem. Skończywszy 26 lat ruszył wspomagać Serbów w wojnie
serbsko-bułgarskiej. Po powrocie z wojny pojął za żonę Gabrielę von Zedlitz z
Wojcieszowa. Ich dzieciom Alfred nadał słowiańskie imiona – Bolesław Bogdan i
Draga.
Von Olszewski był pasjonatem hippiki, co niestety skróciło jego życie. Zmarł 3 kwietnia 1909 roku w Nervi we Włoszech na skutek komplikacji po upadku z konia. W swoim testamencie Alfred oświadczył: „choć słowa te kreślę po niemiecku przed pruskim notariuszem, dziś czuję się Polakiem i ulgę sprawia mi wyznanie powrotu do wiary i tradycji przodków. Sprawa w tym wielka i zasługa Henryka Sienkiewicza i książek jego, które obudziły sumienie moje i ducha narodowego. Dziś, gdy krzyżacka buta powraca z nową siłą, gdy ruguje się Słowian z ojcowizny, ja sam jestem przedmiotem szykan ze strony władz i niechęci sąsiadów moich. Przeto wolą moją jest by dzieci do roku 30 swego życia złożyły 3 egzaminy: z języka, kultury i historii Polski, przed egzaminatorem wiarygodnym i przeze mnie ustanowionym. Życzeniem moim jest, by córka przyjęła wiarę katolicką. W razie niespełnienia warunków moich postanawiam majątek mój, to jest dobra wsi Warmątowice (287 ha) z dochodem rocznym marek 12927 i drugi majątek, 140 ha z dochodem 5834 marek, nadto pałac w Warmątowicach z parkiem 8 ha, wart milion marek w złocie, zapisać Henrykowi Sienkiewiczowi, nobliście. Żywię nadzieję, że po śmierci mojej, choć część majątku zgromadzonego przez ród Olszewskich na Śląsku powróci nad Wisłę i przyczyni się do odrodzenia narodowego ducha.”
To właśnie lekturze jego książek („Krzyżaków” i „Trylogii”) Alfred zawdzięczał powrót do polskości. Rodzina Olszewskiego nie dotrzymała warunków testamentu, posuwając się nawet do poświadczenia Henrykowi Sienkiewiczowi nieprawdy o stanie psychicznym Bolesława von Olszewskiego. Pisarz odpowiedział wdowie po Alfredzie „Nastąpi zrzeczenie się moje i moich następców wszelkich praw do spadku. Inaczej zresztą nie miałem nigdy zamiaru postąpić i w żadnym wypadku nie zagrabiłbym majątku sierot, gdyż do Polski i polskiej idei nie ciągnie się nikogo groźbą wyzucia z ziemi odziedziczonej po ojcach. Byłby to sposób dobry dla rozmaitych Bülowów, ale niezgodny z moim osobistym charakterem, ani polską kulturą”.
Draga zarządzała majątkiem ojca do 1945 r, kiedy to Warmątowice wraz z całym Dolnym Śląskiem stały się częścią Polski. Od lutego 1998 roku wieś otrzymała do nazwy określenie Sienkiewiczowskie.
26 sierpnia 1813 roku na pobliskich polach rozegrała się bitwa nad Kaczawą między rosyjsko – pruską Armią Śląska gen. Blüchera i napoleońską Armią Bobru marsz. Macdonalda. Od lat 90-tych w Warmątowicach ogranizowane są biwaki historyczne, poświęcone kampanii 1813 r.
Warmątowicki pałac w 2 połowie XIX wieku.
Rys. A. Duncker.
Von Olszewski był pasjonatem hippiki, co niestety skróciło jego życie. Zmarł 3 kwietnia 1909 roku w Nervi we Włoszech na skutek komplikacji po upadku z konia. W swoim testamencie Alfred oświadczył: „choć słowa te kreślę po niemiecku przed pruskim notariuszem, dziś czuję się Polakiem i ulgę sprawia mi wyznanie powrotu do wiary i tradycji przodków. Sprawa w tym wielka i zasługa Henryka Sienkiewicza i książek jego, które obudziły sumienie moje i ducha narodowego. Dziś, gdy krzyżacka buta powraca z nową siłą, gdy ruguje się Słowian z ojcowizny, ja sam jestem przedmiotem szykan ze strony władz i niechęci sąsiadów moich. Przeto wolą moją jest by dzieci do roku 30 swego życia złożyły 3 egzaminy: z języka, kultury i historii Polski, przed egzaminatorem wiarygodnym i przeze mnie ustanowionym. Życzeniem moim jest, by córka przyjęła wiarę katolicką. W razie niespełnienia warunków moich postanawiam majątek mój, to jest dobra wsi Warmątowice (287 ha) z dochodem rocznym marek 12927 i drugi majątek, 140 ha z dochodem 5834 marek, nadto pałac w Warmątowicach z parkiem 8 ha, wart milion marek w złocie, zapisać Henrykowi Sienkiewiczowi, nobliście. Żywię nadzieję, że po śmierci mojej, choć część majątku zgromadzonego przez ród Olszewskich na Śląsku powróci nad Wisłę i przyczyni się do odrodzenia narodowego ducha.”
To właśnie lekturze jego książek („Krzyżaków” i „Trylogii”) Alfred zawdzięczał powrót do polskości. Rodzina Olszewskiego nie dotrzymała warunków testamentu, posuwając się nawet do poświadczenia Henrykowi Sienkiewiczowi nieprawdy o stanie psychicznym Bolesława von Olszewskiego. Pisarz odpowiedział wdowie po Alfredzie „Nastąpi zrzeczenie się moje i moich następców wszelkich praw do spadku. Inaczej zresztą nie miałem nigdy zamiaru postąpić i w żadnym wypadku nie zagrabiłbym majątku sierot, gdyż do Polski i polskiej idei nie ciągnie się nikogo groźbą wyzucia z ziemi odziedziczonej po ojcach. Byłby to sposób dobry dla rozmaitych Bülowów, ale niezgodny z moim osobistym charakterem, ani polską kulturą”.
Draga zarządzała majątkiem ojca do 1945 r, kiedy to Warmątowice wraz z całym Dolnym Śląskiem stały się częścią Polski. Od lutego 1998 roku wieś otrzymała do nazwy określenie Sienkiewiczowskie.
26 sierpnia 1813 roku na pobliskich polach rozegrała się bitwa nad Kaczawą między rosyjsko – pruską Armią Śląska gen. Blüchera i napoleońską Armią Bobru marsz. Macdonalda. Od lat 90-tych w Warmątowicach ogranizowane są biwaki historyczne, poświęcone kampanii 1813 r.
Fragment inscenizacji bitwy w pałacowym parku (2013 r).
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz